De snel veranderende samenleving vraagt om een nieuwe visie op het onderwijs. Regelmatig verschijnen er berichten met ideeën om het onderwijs te veranderen voor een betere aansluiting op de veranderende samenleving. De vraag hoe het onderwijs eruit moet gaan zien, houdt ook Sander van Roy, docent en Edutrainer, bezig. Met de aanwezigen tijdens de centrale bijeenkomst van 3 maart 2015 maakte hij een begin voor een gesprek over 'Jouw school van de 21e eeuw'.
Lees meer
Sander poneerde de volgende stellingen:
'Als je weet wat je bent, kun je worden wie je wilt zijn'
'Als je weet wat het is, kun je veranderen in wat het zou moeten zijn'
De maatschappij vraagt om enthousiast gemotiveerde leerlingen. In tegenstelling tot vroeger, niet 'afgevuld met kennis', maar leerlingen die trainbaar, communicatief, sociaal, initiatiefrijk, luistervaardig zijn. Een leerlingen met vaardigheden dus. Maar dat wordt in het huidige onderwijs niet getoetst, kennis daarentegen wel.
Ter inspiratie kwam Sander met een voorbeeld:
Zweinstein, de school voor heksen en tovenaars, bekend uit J.K. Rowlings zevendelige boekenserie Harry Potter. Zweinstein is opgedeeld in vier groepen waar karaktereigenschappen van de leerlingen bepalend zijn in welke groep ze ingedeeld worden:
Zweinstein kent een puntensysteem: triomfen leveren afdelingspunten op; overtredingen zorgen voor puntenaftrek. De afdeling met de meeste punten wint aan het einde van elk schooljaar de afdelingsbeker.
Sander haalt dit voorbeeld aan omdat kenmerken van een leerling bepalen wat hij of zij nodig heeft. Waar hoort een leerling? Wat heeft die leerling nodig? Hoe kan een leerling zich het best ontwikkelen? Je kunt leerlingen op verschillende momenten toetsen. De docent bepaalt of een leerling naar een volgend niveau kan. Zie je meer uitdagingen dan mag je die kant op en ga je je verder ontwikkelen.
Volgens Sander hebben wij hier geen slecht onderwijs, fantastisch onderwijs zelfs. Maar we hebben de mogelijkheid om het beter te maken. Er zijn genoeg voorbeelden waaraan je kunt zien dat het onderwijs verandert en zich verbetert. Onderwijs 2032, Kahn Academy, http://www.khanacademy.nl/. en Tegenlicht 'de Onderwijzer aan de macht. In deze documentaire laten scholen zien dat er binnen de grenzen veel mogelijk is. Zoals een activerende vorm van lesgeven zoals zingen en dansen in het Frans, experimenteren met centrale instructie waarbij leerlingen het op hun eigen manier verwerken, klassenstructuur loslaten, vakkenpakket aanpassen aan de eisen van de tijd; zo nam een school afscheid van het vak Duits, en de standaard openingstijden van een school loslaten en deze veel flexibeler maken.
Een groep aanwezigen ging in gesprek over de vraag: Hoe zou een school eruit moeten zien?
Om die vraag te beantwoorden, moet je inhoudelijk eerst antwoord zien te vinden op vragen zoals:
Wat is leren?
Waarom moeten kinderen van bepaalde leeftijdsgroepen gescheiden leren?
Wie bepaalt wat je leert?
Hoeveel tijd breng ik in die leeromgeving door?
Waarom hebben we een leerplichtwet?
Waar vindt het leren plaats?
Biedt die plaats genoeg kansen?
Wie mag het leerproces bepalen en begeleiden?
Wie bepaalt jouw vrijetijdsbesteding?
Hoe leerden we vroeger, en hoe leren we nu?
Is het systeem school nog nodig?
In een rijke gemeenschap zullen we elkaar moeten vinden om verder te komen. Een gemeenschap waar we van elkaar kunnen leren en waar opvoeders zich verbinden en wat hebben we als samenleving nodig om elkaar te verstaan.
De bijeenkomst riep interessante vragen op en er waren ideeën die aanzetten tot nadenken over een veranderend onderwijs dat voldoet aan de eisen van de tijd. Wordt vervolgd!
